Reumatyzm jest to nieuleczalna dolegliwość, która szczególnie często dotyka osoby starsze.
Pod pojęciem tym kryje się cała grupa przewlekłych schorzeń, które objawiają się postępującymi zmianami chorobowymi głównie w obrębie stawów, natomiast z uwagi na zbliżoną charakterystykę, zwyczajowo nazywa się je właśnie reumatyzmem. Powodem występowania choroby może być podłoże genetyczne, choroba nowotworowa czy współistniejące zaburzenia immunologiczne, gdy układ odpornościowy sam niszczy tkankę. Specjaliści wyróżniają 10 podgrup, na podstawie których oceniają konkretny przypadek pacjenta. Najczęściej spotykane dolegliwości reumatyczne to m.in. zapalenia ścięgien, zwyrodnienia i reumatoidalne zapalenie stawów lub długotrwałe bóle tkanki łącznej. Aby postawić diagnozę, wykonuje się określone badania - ustalenie poziomu OB, białka ostrej fazy białych krwinek oraz badania obrazowe - RTG, tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny.
Jak rozpoznać reumatyzm - objawy?
Zaniepokoić powinno nas przede wszystkim to, że osoba starsza ustawicznie odczuwa ból w stawach. Mogą być to zarówno dolegliwości miejscowe, np. w kolanie lub nadgarstku, bądź też obejmujące większe grupy, jak bóle odcinków kręgosłupa. Mimo braku naukowych danych potwierdzających ten objaw, pacjenci cierpiący na reumatyzm twierdzą, że wilgotna, deszczowa pogoda nasila ich objawy. Miejsca zmienione chorobowo mogą być także opuchnięte i zaczerwienione, a w przypadku ostrych zapaleń stawów - także zdeformowane i zniekształcone. Zaawansowany reumatyzm może obniżyć mobilność w stawie, a nawet doprowadzić do jego całkowitego i trwałego usztywnienia.
Na czym polega leczenie choroby?
Reumatyzm to grupa dolegliwości nieuleczalnych, a postępujące w tkance zmiany są nieodwracalne. Leczenie jest przede wszystkim objawowe i zależne od konkretnych objawów pacjenta, polega więc na zminimalizowaniu zwyrodnień i spowolnieniu postępowania schorzenia. Ważne jest, aby przynieść osobie starszej ulgę w bólu, dlatego podaje się leki przeciwbólowe oraz niesteroidowe środki przeciwzapalne - zarówno doustnie, jak i miejscowo. Bardzo istotne jest wprowadzenie do planu leczenia fizjoterapii - odpowiednio wykonywane ćwiczenia pozwalają na dłużej zatrzymać ruchomość stawów. Pewien efekt przynoszą także zabiegi wspomagające - masaże, termoterapia oraz diatermia - leczenie polem magnetycznym.
Jako opiekować się starszym pacjentem z reumatyzmem?
Opieka nad seniorem z reumatyzmem wymaga kierowania się pewnymi zasadami, dzięki którym można poprawić komfort jego codziennego życia. Przede wszystkim, warto jest wspomagać leczenie farmakologiczne bezpiecznymi, domowymi metodami. Należy zapewnić optymalną temperaturę i wilgotność w pomieszczeniach, w których przebywa pacjent, a także ubierać go stosownie do panujących warunków - nie powinno się dopuścić do wyziębienia i przemoknięcia. W sytuacji, gdy osoba starsza uskarża się na silne bóle, warto przygotować jej rozgrzewającą kąpiel z dodatkiem olejków eterycznych. Bolesne miejsce można także delikatnie rozmasować lub zastosować sposób znany i sprawdzony już od pokoleń - obłożyć staw liśćmi kapusty, które łagodzą zapalenie. Są to sposoby, które uzupełniają terapię farmakologiczną, ale jej nie zastępują.
Aby na długo zachować ruchomość i sprawność tkanki, senior powinien uprawiać umiarkowaną, ale regularną aktywność fizyczną. Warto w miarę możliwości pozwalać pacjentowi na samodzielne wykonywanie codziennych czynności higienicznych i domowych (możemy go w tym wspomagać). Fizjoterapeuci zalecają specjalnie dedykowane dla reumatyzmu ćwiczenia, które należy wykonywać z osobą starszą. Jeżeli senior jest w stanie samodzielnie się poruszać, to istotne jest, aby korzystać z tej możliwości i zabierać go na spacery. Nawet krótkie, powolne przechadzki pobudzają krążenie, nie obciążają organizmu oraz zwiększają ruchomość i mobilność. Zawsze należy pamiętać o odpowiednim ubiorze, który chroni przez niską temperaturą, wiatrem i wilgocią w powietrzu.
Ważne jest także to, co senior ma na talerzu. Dieta powinna być bogata w składniki, które wpływają odżywczo na mięśnie i tkankę łączną. Walkę z objawami reumatyzmu wspomogą posiłki bogate w witaminy A, D, E i C, a także kwasy omega 3 wpływające na elastyczność stawów, zawarte np. w tłustszych rybach morskich. Wykluczamy natomiast te pokarmy, które nasilają stany zapalne - przede wszystkim używki, mocną herbatę, nadmiar soli oraz produkty wysoko przetworzone. Jeżeli pacjent cierpi na nadwagę, staramy się wprowadzić łagodną dietę redukcyjną. Zmniejszenie masy ciała bardzo odciąża stawy i zmniejsza dolegliwości bólowe.
Pomimo, że choroby z grupy nazywanej zbiorczo reumatyzmem nie są uleczalne, to jednak można zawalczyć o zwiększenie codziennego komfortu i jakości życia seniora. Wprowadzanie małymi krokami regularnej aktywności fizycznej, systematycznie wykonywane domowe zabiegi wspomagające leczenie farmakologiczne oraz zdrowa dieta sprawią, że pacjent odczuje przynajmniej częściową ulgę i zachowa ruchomość w stawach na dłużej.
Artykuł został przygotowany przez Agencję Opiekunek Osób Starszych Avanti Medic