Możesz pracować na czarno lub legalnie, masz tylko te dwie możliwości, masz więc wybór, który jednak powinien być jednoznaczny. Tylko legalne zatrudnienie zapewnia stabilność, bezpieczeństwo pracy, gwarancję wypłacalności, a także dostęp do niemieckiego pakietu socjalnego i wszelkich przywilejów z nim związanych. Wciąż jednak niektórzy opiekunowie osób starszych nie decydują się z nich skorzystać, twierdząc, że bez umowy zarobią więcej. Owszem, jest taka szansa, ale w wielu przypadkach na szansie się kończy. Opiekun nigdy nie zobaczy swojej pensji, a jego praca trwała niespełna miesiąc. Jeżeli Ty również zastanawiasz się nad pracą na czarno, zapoznaj się z odpowiedziami na najczęściej zadawane w tej kwestii pytania.
Kiedy możemy mówić o Schwarzarbeit?
Schwarzarbeit to w języku niemieckim praca na czarno (zapamiętaj to pojęcie). Jest ona wtedy, kiedy pracodawca nie dokonuje rejestracji swojego pracownika i tym samym nie mogą być od jego pensji odprowadzane podatki i składki. To oznacza, że nie będziesz mógł skorzystać z darmowej opieki medycznej, a po 5 latach nie masz prawa do emerytury. Nie przysługuje Ci też wsparcie od państwa, np. Kindergeld. W takiej sytuacji pieniądze, o ile je otrzymasz, będą Ci dawane do ręki, pod przysłowiowym stołem (nikt nic nie widział, nikt nic nie wie). Nie masz ubezpieczenia zdrowotnego i emerytalnego. Ponadto, jesteś zobowiązany do rezygnacji z wystawiania rachunku.
Czy praca na czarno może być jednak dozwolona?
Praca, jaką wykonujesz na rzecz drugiej osoby, i masz otrzymywać za nią stałą wypłatę, nigdy nie będzie legalna, jeżeli nie zostaniesz zatrudniony. Wyjątek stanowi tzw. przysługa. Możesz np. pomóc sąsiadowi posprzątać w ogrodzie lub umyć mu auto, ale jednorazowo. On ma prawo zapłacić Ci za Twoją pracę, ale robi to dobrowolnie. Nie są to jednak sytuacje powtarzające się regularnie, a Ty usługę świadczysz z grzeczności i nie oczekiwałeś za nią zapłaty. Nie jest to praca na czarno, a przysługa, która jak najbardziej jest dozwolona.
Czy masz prawo domagać się wynagrodzenia, jeżeli pracujesz na czarno?
Tylko umowa jest dokumentem, na podstawie której możesz domagać się swojego wynagrodzenia. Jeżeli jej nie ma, osoba, której jesteś zatrudniona nie odprowadza składek i podatków z Twojej pensji, nie masz podstaw, aby ubiegać się o wypłatę pensji. Tak naprawdę w każdej chwili możesz zostać bez pracy, a nawet dachu nad głową, Ty również nie masz żadnego obowiązku pracować w ustalonych godzinach. Chcąc wyegzekwować w takich okolicznościach należne Ci pieniądze, niewielkie szasnę, że Ci się to uda. Zależy to tylko od dobrej woli seniora lub jego rodziny. Nie jest dobrym pomysłem zgłoszenie sprawy do sądu. Ty również postępowałeś niezgodnie z prawem, pracowałeś na czarno, nielegalnie. Dla Ciebie oznacza to odpowiedzialność karną i konieczność zapłaty grzywny.
Jakie są skutki i konsekwencje źle wykonywanej przez Ciebie pracy?
Prawnie żadne, ponieważ to na umowie znajdują się Twoje obowiązki i zobowiązania. W tym przypadku ich nie ma. Nie musisz również poprawiać swojej pracy i wykonywać jej raz jeszcze. Jeżeli otrzymałeś już pensję, Twój pracodawca nie może domagać się jej zwrotu za ewentualnie wyrządzone krzywdy czy zniszczenie mienia. W tej sytuacji konsekwencje ponosi osoba, u której pracujesz. To ona musi naprawić szkody. Oczywiście możesz to zrobić Ty, ale nie masz takiego obowiązku. Tak samo jak wypłata pensji przez pracodawcę, tak samo naprawa wyrządzonych krzywd, są dobrowolne.
Doznałeś urazu w czasie pracy. I co teraz?
Oczywiście powinieneś udać się do lekarza, aby sprawdzić, jak poważne są obrażenia. W przypadku legalnego zatrudnienia i tym samym opłacania składki oraz ubezpieczenia zdrowotnego wizyta w szpitalu i u lekarza pierwszego kontaktu oraz podstawowe badania i opieka medyczna są bezpłatne. Ale Ty ich nie opłacasz i nie jesteś zatrudniony. W takiej sytuacji możesz skorzystać z pomocy medycznej, ale musisz za nią zapłacić. Nie przysługuje Ci darmowe leczenie. Nie możesz przewidzieć takich okoliczności, jednak - jak wiadomo - choroby się zdarzają, wypadki również. Nie masz też prawa ubiegać się o odszkodowanie od swojego pracodawcy, jeżeli zdarzenie miało miejsce w czasie pracy. Prawnie u niego nie pracujesz.
Czy możesz stracić „dach nad głową”?
Mieszkasz u swojego podopiecznego, którym się opiekujesz. Jednak oznajmiono Ci, że musisz się wyprowadzić. Zapewne nie jesteś zameldowany pod tym adresem, więc nie masz prawa pod nim przebywać bez zgody właściciela domu. W tym momencie on jej nie wyraża i nie zgadza się, żebyś z nim mieszkał. Musisz się więc wyprowadzić i uszanować decyzję osoby starszej. Teraz nie pozostaje Ci nic innego, jak szukać noclegu.
Praca „na czarno” zwyczajnie się nie opłaca. Konsekwencje są dla Ciebie bardzo niekorzystne. A wystarczy zatrudnić się legalnie przez agencję, podpisując stosowną umowę, aby praca w Niemczech wyglądała zupełnie inaczej.
Artykuł został przygotowany przez Agencję Opiekunek Osób Starszych Avanti Medic