Jednym z najważniejszych ludzkich zmysłów jest wzrok, bez którego trudno jest nam sobie wyobrazić codzienność. Nie widząc, nie jesteśmy w stanie wykonywać podstawowych czynności, trudno jest nam poznawać świat. Jednak niektórzy muszą sobie radzić z „ciemnością”. Zdarza się, że człowiek nie widzi od urodzenia, jego wszystkie inne zmysły są bardziej wrażliwe i aktywne. Zdarzają się też przypadki, że osoba traci wzrok w trakcie swojego życia w wyniku choroby czy wypadku. Starsze osoby z dysfunkcją wzroku mają jednak trudniej, ponieważ osłabieniu wraz z wiekiem ulega ich cały organizm. Pojawiają się inne dolegliwości, w tym ruchowe.
Starsze osoby niewidome niekiedy nie są w stanie poradzić sobie samodzielnie z poranną toaletą czy przygotowaniem posiłku. Unikają wyjścia z domu, ponieważ obawiają się zagrożeń, wynikających z dużego ruchu na ulicy. Problem potęgują zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego. Pojawiają się zaniki pamięci, a więc nawet z osiedlowego sklepu nie mogą trafić do domu, co wcześniej nie było dla nich problemem. Nie należy jednak unikać pracy z takim seniorem. Wymaga on od Ciebie większego zaangażowania, jednak istnieją sposoby, aby ułatwić sobie codzienną opiekę.
Osoba niewidoma, która dobrze sobie radzi
O osobie niewidomej z naukowej perspektywy mówimy, kiedy straciła ona wzrok przed 5. rokiem życia lub urodziła się już bez zdolności widzenia. Oznacza to, iż przez całe swoje życie musiała funkcjonować bez sprawnego zmysłu wzroku. Nauczyła się wykonywać nie tylko podstawowe czynności, ale normalnie żyć w świecie, który nie zawsze jest dla niej sprzyjający. Musisz wiedzieć, że niewidomi potrafią nawet odróżniać noc od dnia, ciemność od światła. Dostrzegają też ruch dłoni. Taki podopieczny, jeżeli nie towarzyszą mu zaburzenia ruchowe, będzie w stanie samodzielnie o siebie zadbać – umyje się, przygotuje sobie śniadanie, ubierze się, a nawet zrobi zakupy. W najbliższym otoczeniu takiego człowieka nie można jednak wprowadzać zbyt wielu zmian. Jest on przyzwyczajony, że sól znajduje się w górnej szafce nad zlewozmywakiem, a łóżko pod oknem w sypialni. Problem może pojawić się wtedy, kiedy niewidomy senior będzie miał trudności z poruszaniem się lub też pojawią się u niego pierwsze objawy demencji.
Słabowidzący senior, potrzebujący Twojej pomocy
Wzrok jest coraz słabszy wraz z wiekiem. U niektórych zaburzenia postępują bardzo powoli, a niekiedy zatrzymują się na pewnym etapie. Wystarczy noszenie okularów korekcyjnych, aby możliwe było normalne funkcjonowanie. Zdarza się jednak, iż osoba starsza – pomimo okularów - nie radzi sobie z codziennymi czynnościami i nie widzi dobrze. Twoja rola w życiu takiego seniora jest niezwykle ważna. Jesteś tak naprawdę jego przewodnikiem, pomagasz mu w codziennych czynnościach, a niektóre wykonujesz za niego. Bardzo ważne jest, abyś dużo rozmawiał ze swoim podopiecznym, informował go, co teraz będziecie robić i dlaczego. Postaraj się zaangażować go w codzienne obowiązki, oczywiście jeżeli jest on w stanie je wykonać. Może pomóc Ci np. w zakupach lub też w ścieleniu łóżka. To pozytywnie wpłynie na jego psychikę, ponieważ będzie czuł się potrzebny, a nie bezużyteczny. Pokaż mu, że niektóre czynności może wykonywać samodzielnie, że potrafi i to z bardzo dobrym skutkiem.
Jeżeli Twój podopieczny traci wzrok w trakcie już podjętej przez Ciebie opieki i wiesz, że problem będzie postępował. Naucz go rozkładu mieszkania i lokalizacji wszystkich potrzebnych mu rzeczy. Pamiętaj, aby nie zmieniać potem ich miejsca. Twój podopieczny dodatkowo korzysta z chodzika? Zawsze musi się on znajdować w pobliżu seniora.
Codzienna opieka nad osobą z zaburzeniami widzenia
Musisz pamiętać, że osoba, którą się opiekujesz, nie widzi lub widzi słabo. Oznacza to, że poznaje Ciebie dotykiem, węchem i słuchem. Te zmysły są u niego wyostrzone, dlatego postaraj się z nim komunikować tylko werbalnie. Początki mogą być trudne ze względu na codzienne już wyuczone nawyki. Osoba niewidoma i niewidząca nie zareaguje odpowiednio na komunikat „Patrz” i wskazanie ręką na konkretny przedmiot. W większości sytuacji będziesz musiał opisywać niewidomemu, co się przed nim znajduje i jak to wygląda. Podobnie jest przy codziennych aktywnościach, jak np. jedzenie. Poznaj jego preferencje kulinarne, ale mimo to zawsze informuj go, co znajduje się na jego talerzu. Postaraj się być precyzyjny, a więc opisz, gdzie znajdują się poszczególne produkty.
Nie musisz rezygnować ze wspólnych spacerów. Zachowaj ostrożność, przypominając podopiecznemu, aby trzymał Cię za rękę lub za ramię. Możesz iść wtedy pół kroku przed nim, abyś w razie przeszkody to Ty ją ominął. Również w tym przypadku rozmawiaj z niewidomym, używając krótkich i prostych komunikatów.
Aby lepiej zrozumieć życie osoby niewidomej lub niedowidzącej, najlepiej jest postawić się w jego sytuacji. Kiedy zamkniesz oczy, tracisz kontrolę, nie jesteś w stanie wykonać prostych czynności. Osoby, które nie widzą już od dłuższego czasu doskonale sobie jednak radzą. Czasami jednak niewielka pomoc, może jeszcze bardziej ułatwić im codzienne funkcjonowanie.
Artykuł został przygotowany przez Agencję Opiekunek Osób Starszych Avanti Medic